De noodzaak van de Klimaatzaak

De noodzaak van de Klimaatzaak

Eddy Verbeke
geschreven door Eddy Verbekelaatst aangepast op 06/03/2015
OPINIE * Het is zes over twaalf, zeggen de aanklagers van de Klimaatzaak. Daarom dit pleidooi waarom transitie inderdaad zo noodzakelijk is: de opwarming van de aarde, de verspilling van voeding, onaanvaardbare armoede hier bij ons en in het Zuiden, het uitgeput raken van bodemstoffen (grondstoffen, brandstoffen...). Een noodzaak waarvan meer en meer mensen de urgentie van beginnen te beseffen, en soms individueel, vaak in groep oplossingen beginnen voor te zoeken.
De globale temperatuurmetingen tonen een opwarming van 0,8 °C ofwel 0,07 °C elke tien jaar.
Grafiek globale opwarming sinds 1880

Er zijn op aarde tijden geweest van veel hogere temperaturen en concentraties broeikasgassen, zo bagatelliseren sommigen het probleem. Ze vergeten dat er toen, in die 'tijden', geen mensen op deze planeet leefden. Het wordt moeilijk voor Moeder Aarde om zeven, acht – straks tien – miljard mensen te dragen, in door de klimaatopwarming steeds extremer wordende weersomstandigheden.

Geen goed rentmeesterschap

Sinds de aanvang van het Industriële Tijdperk is de aarde reeds met 0,8 °C opgewarmd. Als de emissies hun huidige koers (zonder technologische of gereguleerde terugdringing) vervolgen, zal de gemiddelde temperatuur voor het eind van deze eeuw nog eens met 2,6 tot 4,8 °C stijgen. Regionaal en lokaal zullen grote temperatuurschommelingen (waaronder koudegolven en extremen in droogte, regenval en storm) optreden, met ingrijpende veranderingen voor de samenleving en de natuur als gevolg. Gevoegd bij de stijging van de zeespiegel zal dit de voedselproductie, de drinkwatervoorziening en de infrastructuren aan de kusten bedreigen, alsook het welzijn en de levenskwaliteit van diverse grote groepen mensen.

'We are really in trouble'

De ongeziene voedselverspilling, de onaanvaardbare armoede hier bij ons en in het Zuiden, het uitgeput raken van bodemstoffen (grondstoffen en brandstoffen) geven geen blijk van goed rentmeesterschap, waarmee de huidige mensheid de planeet die zij van haar voorouders geërfd heeft, mee bejegend. Inzicht en betrokkenheid in deze hele problematiek ontstaat niet alleen door de cijfers en de statistiekjes te kennen, meent Clive Hamilton in zijn boek 'Requiem for a Species'. Er komt ook een ingrijpend gevoel bij kijken: een dynamiek die mensen als Nic Balthazar drijft tot op de emoties spelende acties als 'Sing for the climate'. Sommigen noemen dit het 'Oh shit, we are really in trouble'-moment. De een bereikt het door een wetenschappelijk artikel te lezen, anderen doordat ze, al vertrouwd met de feiten, een diepgaande ervaring in de natuur ondergaan. Of ze ontdekken op een andere verpletterende manier dat hun toekomstbeeld van de wereld verwoest is. Zo’n beleving is onontkoombaar traumatisch en als je die niet hebt ondergaan, doorgrond je ook het probleem niet, want dat is immens groot en transformerend. Het verkregen inzicht verandert je stemming, het vult je geest, het verandert het behang van je leven."

Als de emissies hun huidige koers (zonder technologische of gereguleerde terugdringing) vervolgen, zal de gemiddelde temperatuur voor het eind van deze eeuw nog eens met 2,6 tot 4,8 °C stijgen.

Wetenschappelijk onderzoek manipuleren

Maar gevoelsmatige reacties kunnen gemanipuleerd worden, zoals ontkenners van de opwarming van onze planeet met wisselend succes steeds weer proberen. Naomi Oreskes en Erik M. Conway tonen met uitgebreid onderzoek aan hoe deze 'handelaars in twijfel' steeds weer tewerk gaan, zoals ook bij het zogezegd 'wetenschappelijk' ontkrachten van de gezondsheidsproblemen door het gebruik van tabak of het het in contact komen met asbest-stof. Deze ingehuurde advocaten voor het gebruik van fossiele brandstoffen maken handig misbruik van de essentiële eigenschappen van wetenschappelijk onderzoek, namelijk dat wetenschappers nooit zullen beweren absolute zekerheid te hebben (wat een waarheid als een koe is, natuurlijk). Zij schrijven daarom (via het Amerikaanse 'Heartland instituut' bijvoorbeeld) artikels, recensies, geven interviews, lezingen die alle uiterlijke kenmerken hebben van wetenschappelijkheid (tabellen, referenties, voetnoten…), publiceren in gelijkgestemde denktanks en gebruiken die publicaties dan op hun beurt als referentie in krantencolumns, op persconferenties (zonder er bij te vertellen dat zijzelf of hun collega's de auteurs zijn). De agenda is telkens dezelfde: twijfel zaaien over de resultaten van wetenschappelijk onderzoek, om de boeman van overheidsregulering af te houden.

In de media

Onlangs vielen deze onvermoeibare lobbyisten klimaatexpert Jean-Pascal Van Ypersele van de UCL, die kandidaat is om voorzitter te worden van het IPCC, nog aan als zou hij 'vooringenomen' zijn. Het klimaatveranderingspanel van de Verenigde Naties geeft wetenschappelijk onderbouwd advies over de globale klimaatopwarming, met een op de natuurwetten geschoeide onderbouwing. Geen van de aanvallers is een klimaatwetenschapper – er zijn een filosoof en een econoom bij, die duidelijk een andere agenda hebben dan bezorgdheid om het planeetklimaat. Maar de verdachtmakingen halen toch weer vlot de populaire media, met medewerking van sensatiebeluste journalisten en hun op verkoopcijfers mikkende bazen.

Sommigen, vaak heel inventieve en creatieve mensen, zijn desondanks door de klimaatzaak zodanig geraakt dat ze zelf, individueel of in groep, de koppen bijeen en de handen uit de mouwen steken. En het unieke gebeuren dat Changez! heet, probeert hen lokaal in het Houtlandse een handje te helpen.